ُ
همزمان با نخستین روز هفته کتاب و در مراسم تجلیل از کتابداران برتر پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به مناسب روز کتابدار قرائت شد.
به گزارش ستاد خبری بیست و ششمین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، برنامه تجلیل از کتابداران برتر در نخستین روز هفته کتاب با حضور معصومه ابتکار، غلامعلی حداد عادل، نیکنام حسینی‌پور، حجت‌الاسلام سیدمحمود دعایی، فاطمه ذوالقدر نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، پروین داداندیش، مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و چندی دیگر به همراه اصحاب رسانه روز پنجشنبه 24 آذر در تالار وحدت برگزار شد.
در ابتدای این مراسم پیام سید عباس صالحی؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به مناسبت روز کتاب قرائت شد. در متن این پیام آمده است: «ایام مبارک ربیع‌الاول و حضرت رسول اکرم (ص) و امام جعفر صادق (ع) را به شما اهالی کتابخوان و حافظان و مروجان فرهنگ بشری تبریک می‌گویم.
تقارن این ایام مبارک با روز کتابدار و هفته کتابخوانی برای همه ما فرصت دیگری برای بهره‌گیری از میراث و تجربه گرانقدر دینی به منظور تدبر بیشتر در موقعیت کنونی خودمان می‌دهد. باشد که از این راه بتوانیم ارزش کتاب و کتابخانه را نمایان کنیم و بهترین شیوه‌ها برای مدیریت امور کتابخانه و بهره‌گیری از ظرفیتهای آن برای خدمت به مردم را بیاموزیم.
کتابخانه در تمدن ما یک انبار یا آرشیو کتاب نیست، بلکه نهاد اجتماعی باسابقه و اثرگذاری است که همیشه نقش برجسته ای در توسعه شهرها و روستاها داشته است. در طول فعالیتهای سالهای اخیر با کتابدارن فعالی آشنا شدم که کتابخانه را مرکز مدیریت طرح‌های توسعه روستایی و محله‌ای کرده‌اند و موفقیت‌های بی‌نظیری را برای منطقه خود به ارمغان آورده‌اند. بارها دیده‌ایم که با روشن شدن چراغ یک کتابخانه طرح‌های جدیدی برای توسعه روستایی و یا محله‌ای تدوین و به اجرا گذاشته شده است. در خاطره‌های جمعی روزگار طولانی را به یاد می‌آوریم که جامعه ما به معنای مرسوم امروز دانشگاه نداشت اما این کتابخانه‌ها بودند که در مراغه و بلخ و نیشابور و اصفهان نقش دانشگاه را بر عهده داشتند. کم نبودند جویندگان علم و دانشی که همچون ابن سینا کتابخانه‌ها را مقصد سفرهای خود و مسکن خویش قرار می‌دادند. همیشه علمای بزرگی داشته و داریم که به کتابخانه و کتابداری خود افتخار کرده و کتابخانه را مرکز هویتی خود تعریف می‌کنند. در واقع فروغ هر جامعه و تمدنی از چراغی بر می‌خیزد که در کتابخانه روشن است.
امروز هم بیشتر و بهتر از هر زمانی کتابخانه‌ها می‌توانند با شناخت و همت شما کتابداران آن نقش تاریخی خود را بازیابند. باید به کتابخانه برگردیم و خوشبختانه با خوش‌فکری و همت شما کتابداران استقبال نسل‌های جدید از کتابخانه به وضوح بیشتر شده است. فقط یک کتابدار آگاه است که می‌تواند کتابخانه را از یک آرشیو راکد و ساکت به فضای اجتماعی چرخش و دانش و مصاحبه و گفت و گو و آموزش و پژوهش و حل مساله تبدیل کند. کتابدار است که می‌تواند کتابخانه را تبدیل به یک مرکز فرهنگی و آموزشی بزرگ را برای جامعه پیرامونش تبدیل کند.
کتابدار آگاه واسط میان کتاب و خواننده و واسط میان زمان نوشتن و زمان خواندن است. هم کتاب را می‌شناسد و هم خواننده را و هم نیازهای کلی جامعه و تمدن را و به همین خاطر می‌تواند به نام نیازهای خواننده و کلیت جامعه کتاب‌های مناسبی را پیدا و معرفی کند از این رو بخش مهمی از مسئولیت اجتماعی کردن کتابخانه‌ها بر دوش کتابداران است. کتابدار است که می‌تواند مردم بیشتری را به کتابخانه دعوت کند و کتابدار است که می‌تواند ظرفیتهای جدید کتابخانه برای توسعه شهرها و روستاها به سازمان ها و نهادها و مسئولین مربوط معرفی کند.
در برنامه‌های ترویج کتابخوانی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم نقش بزرگی به کتابخانه‌ها داده شد و کتابداران هم مشارکت فعال و اثرگذاری در اجرای این برنامه‌ها دارند.
همه ما در جریان این برنامه‌ها به اهمیت کتابخانه‌ها به مثابه فضای واسط میان نهادهای شهری پی بردیم و ظرفیتهای تازه‌ای به وجود آمد. امروز در بسیاری از مناطق، کتابخانه جایی شده است که برای مثال، شهرداری در کنار آموزش و پرورش، مدیریت فرهنگی شهر، سازمان‌های مردم نهاد و رسانه‌ها جمع می‌شوند و برای حل مشکلات و تدوین برنامه‌های آینده گفت و گو می‌کنند.
کتابداران آگاه از همه امکانات تازه ظهور و به خصوص ظرفیتهای اجتماعی مجازی همچون یک فرصت و یک ابزار استقاده می‌کنند. کتابداران زیادی دارم که با حضور آگاهانه و مسئولانه شبکه‌های اجتماعی با همه خارج از کتابخانه ارتباط برقرار کرده و آنان را به ظهور در کتابخانه فرا می‌خوانند.
در مواجهه با مسائل جدیدی که با آن مواجه می‌شویم نیاز به نیازهای مختلف داریم و بی‌شک کتابخانه یکی از مهم‌ترین نهادهای جامعه امروزی است که هم در سطح محلی و منطقه‌ای و هم در سطح ملی، ظرفیتهای بی‌نظیری برای ارتقای جامعه، تدوین برنامه‌های آینده و حل مسائل آن دارد.
دولت وظیفه خود می‌داند که زیرساختها و منابع کالبدی لازم برای توسعه کتابخانه‌ها به خصوص بهبود زندگی و کار کتابداران را فراهم کند.
یک بار دیگر روز کتابدار را به همه کتابداران ایران تبریک می گویم. ما برای توانمندسازی این قشر آرام و اثرگذار جامعه مسئولیت داریم همانطور که آنها رسالت تاریخی خود را در آگاهی بخشیدن به جامعه بارها وبارها به انجام رسانده‌اند.
خوشبختانه در این سالهای اخیر نهاد کتابخانه ها توانسته است علاوه بر استفاده از همه ظرفیتهای درون سازمانی بسیاری از نهادهای دیگر را به همکاری در عرضه توسعه کتابخانه ها و توانمندسازی کتابداران و ارتقای جایگاه اجتماعی کتابداران دعوت کند که از یکایک مدیران و کارشناسان آگاه و فعال این نهاد ارزشمند تشکر می کنم و برای همه فعالان این عرصه آرزوی توفیق دارم.
کتاب عمیقا با فرهنگ و باور مردم ایرانی- اسلامی گره خورده است
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده نیز در این مراسم ضمن تبریک این روز و ایام گفت: امیدوارم دولت در کنار مردم و اهالی فرهنگ با سیاستگذاری‌های خوب و حمایت از کتاب، کتابداران و کتابخانه‌ها حضور یافته و سیاستگذاری‌های مناسبی را برای فرهنگ کتابخوانی و بازگشت کتاب به زندگی، خانواده و برنامه‌ریزی‌های خوب برای این جمع داشته باشد.
معصومه ابتکار افزود: کتاب عمیقا با فرهنگ و باور مردم ایرانی- اسلامی گره خورده است. قرآن و تمام متون اصلی قرآن، قصص است که هر کدام خود یک کتاب است. قرآن کتابخوانی را به همراه شنیدن تأکید می‌کند و امروزه مسئله قصه‌گویی به عنوان یکی از مسائل زندگی و مدیریتی مطرح شده است. مدیران موفق قصه‌گویان موفق نیز هستند.
وی ادامه داد: پیوند فرهنگ با مباحث روز جامعه و خانواده، بحثی بسیار مهم است که باید در سیاست‌گذاری‌ها به آن مسائل توجه کنیم.
وی یادآور شد: ماموریت ویژه و خاص من در معاونت زنان دولت دوازدهم بحث خانواده و طرح گفتگوی ملی خانواده‌هاست تا خانواده‌ها در کنار تمامی آسیب‌های اقتصادی و آسیب‌های ناشی از شرایط خاص زندگی و اختلال ارتباطی، کارکرد اصلی و مهم خود که کارکرد حمایتی است را از دست ندهند.
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده خاطرنشان کرد: برای از دست ندادن این کارکرد، مهارتی را در پیش گرفته‌ایم که این مهارت با کتابخوانی و قصه‌گویی پیوند مهم و مثبتی دارد. ما باید در حوزه‌های کتاب و قصه‌گویی سرمایه‌گذاری کنیم چون باورهای فرهنگی و جنبه‌های مهم تربیتی جامعه ما را تشکیل می‌دهد که متاسفانه یا به آنها کمتر پرداخته شده یا اصلا به آنها نپرداختیم.
وی اضافه کرد: خوشحالم که بسیاری از کتابداران، خانم هستند. یکی از سیاست‌های مهم دولت دوازدهم حضور زنان در عرصه‌های مدیریت کشور است که در حال حاضر ۴۰ درصد از مدیران ما خانم هستند.
معصومه ابتکار در پایان یادآور شد: ما در حوزه‌های اجتماعی نیاز به افق‌گشایی داریم که بحث مهمی است و توجه به آن اولویت است. این کار را حتما باید با سیاستگذاری‌های خوب و مناسب به نتیجه برسانیم و افق‌گشایی امید را در دل مردم زنده کنیم چرا که بدخواهان ما و جامعه می‌خواهند که امید را از ما بگیرند ولی ما افق روشنی را برای مردم ایجاد خواهیم کرد.
توجه به کاهش آسیب‌های اجتماعی در رویکرد نهاد کتابخانه‌ها
در این مراسم علیرضا مختارپور؛ دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اشاره به سالروز وفات علامه طباطبایی گفت: امروز سالروز رحلت علامه طباطبایی عارف و مفسر کتاب قرآن است اگرچه رسیدن ما به رتبه شاگردان و خود او بسیار کوتاه است ولی ما تلاشمان را خواهیم کرد.
وی افزود: ما در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب هستیم. دیروز هم در تجدید میثاق با امام راحل و آرمان‌های شهدا گفته‌ام که این طفل ظریف سال ۵۷ متولد شد و این روزها در قامت یک پهلوان ۴۰ ساله در جهان هنر نمایی می‌کند. از زمان پیروزی انقلاب تاکنون توطئه‌ها، جنگ تحمیلی و تهدیدها گریبانگیر این طفل شده است اما امروز به سن کمال رسیده است و این نشان می‌دهد که چراغی که خداوند بزرگ می‌افروزد با هیچ ترفندی خاموش نمی‌شود.
مختارپور با اشاره به افزایش جمعیت ایران و افزایش تعداد کتابخانه‌ها عنوان کرد: نکته دیگر این است که در سال ۵۷ جمعیت کشور ما کمتر از ۳۵ میلیون بوده و امروز جمعیت ایران ۸۰ میلیون نفر است. در سال ۵۷ تنها ۳۷۳ کتابخانه عمومی در کشور وجود داشت و امروز بیش از ۴۴۰۰ کتابخانه در جامعه وجود دارد. البته ما هنوز برای رسیدن به وضع مطلوب فاصله داریم اما امیدواریم این فاصله را هرچه زودتر برطرف کنیم.
وی با اشاره به اقدامات انجام شده برای رفع بر طرف کردن مشکلات معیشتی کتابداران گفت: از سال ۹۳ اقدامات بسیار زیادی در نهاد به وجود آمد از تغییر درآمدهای ماهانه، وضع معیشتی کتابداران، از فعالیتهای پژوهشی که صورت گرفت تا رونمایی از سند اخلاق حرفه ای نظام جامعه آماری و خدماتی که همگی به نتیجه رسیدند. در یکسال اخیر در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور دو اتفاق بارز و مهم افتاد که وزارت فرهنگ و ارشاد هم از آن حمایت کرد. اتفاق نخست تبدیل کتابخانه‌ها از شکل امانت کتاب به کانون فرهنگی اجتماعی بود و اتفاق دوم ورود به عرصه ارتقای سلامت اجتماعی و کاهش آسیب‌های اجتماعی از طریق کتاب و کتابخوانی بود.
وی در پایان خاطر نشان کرد: دیگر فعالیتهای نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور اولویت قرار دادن هفت شهر بود که برای ارتقای سلامت و کاهش آسیب‌های اجتماعی آن تلاش شد و در آنجا اتفاقاتی افتاد که نتایج کوتاه مدت آن را مشاهده کرده‌ایم و تا پایان سال هم علاوه بر نتایج بلند مدت آن، هشت شهر دیگر را در اولویت ارتقای سلامت اجتماعی قرار می‌دهیم تا ارتقای سلامت ارتباطات و فرهنگی اجتماعی ما کامل شود.
تشریح برنامه‌های نهاد کتابخانه‌ها در هفته کتاب 26
مهدی رمضانی رمضانی ادامه داد: از اولین برنامه‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور که دیروز و در اولین گام به همراه خانواده بزرگ اهالی فرهنگ برگزار شد تجدید میثاق با آرمان‌های امام راحل و شهدا بود.
وی؛ انتشار فراخوان خاطره‌نویسی، انتشار کتاب رمانتیک، برگزاری جشنواره هدهد سفید و پخش مجموعه پویانمایی آقا و خانم کتابدار از رسانه ملی را از دیگر برنامه‌های هفته کتاب عنوان کرد.
وی به تشریح برنامه‌های استان‌ها پرداخت و افزود: افتتاح ۱۳ باب کتابخانه در سراسر کشور، برگزاری ۳۹۴ نشست کتابخوان، برگزاری ۲۲۲ نشست تخصصی، ۲۱۶ رونمایی از کتاب، دیدار با گروه‌های مرجع، برگزاری زنگ مطالعه و عضویت رایگان سراسری برای تمام اهالی کتاب از جمله این برنامه‌ها است.
رمضانی ضمن تشکر از استان‌های فعال در هفته کتاب، از استان‌های همدان، کرمان و استان یزد به لیل فعالیت مناسب در هفته کتاب تقدیر و در پایان خاطرنشان کرد: امیدوارم جامعه با شعار هفته کتاب، حال خوش خواندن کتاب را با ما تجربه کنند.
در پایان این مراسم از کتابداران، خیرین برتر، انجمن‌های برتر و کتاب‌خوانان و اعضای برتر کتابخانه های عمومی کشور تقدیر شد که فهرست این اسامی در سایت نهاد کتابخانه‌ها قرار گرفته است.
بیست و ششمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «حال خوش خواندن» از تاریخ 24 آبان تا 1 آذرماه با مشارکت بیش از 60 نهاد و سازمان در سراسر کشور برگزار می‌شود.